|
|
|
Aanleg Centrale As is het vaarwel van de Friese Wouden
donderdag 24 april 2008
Weg tussen Dokkum en Nijega schadelijk en nutteloos
De Tweede Kamer debatteert vanmiddag over de Centrale As. Mag de vierbaansweg tussen Dokkum en Nijega er komen of is het een te grote inbreuk op het Nationale Landschap van de Friese wouden? Gisteren pleitte hoogleraar transitiestudies aan de Universiteit Wageningen Jan Douwe van der Ploeg in deze krant voor de aanleg van de weg; het zou goed zijn voor de leefbaarheid én de verkeersveiligheid. Vandaag de mening van Jaap Dirkmaat, directeur van de Vereniging voor Nederlands Cultuurlandschap. De Centrale As is volgens hem op meerdere manieren slecht voor het Nationaal Landschap. Niet alleen worden wallen en singels aangetast door de weg zelf, maar de dorpen om de snelweg heen zullen groeien, waardoor nog meer natuur moet worden opgegeven.
JAAP DIRKMAAT
Na Bonifatius dreigt nu het Nationaal Landschap in Dokkum te worden vermoord. Als het aan de provincie Fryslân ligt, komt er een nieuwe vierbaansweg naar Dokkum. Tweeduizend hectares van het Nationaal Landschap de Noordelijke Friese Wouden worden geofferd voor nota bene een vierbaans autoweg naar een plaats met zegge en schrijve 13.000 inwoners, terwijl er goede alternatieven zijn.
Wanneer in Nederland alle dorpen en stadjes van die omvang van hun provincie een vierbaansverbinding op het wegennet zouden krijgen, is het nergens in ons land nog stil en wordt ons landschap op gruwelijke wijze aangetast. Bovendien: iedereen weet hoe het gaat, elk dorp langs die nieuwe weg zal een op- of afrit willen. Die dorpen gaan onmiddellijk groeien, meer witte schimmel en verrommeling! Tekenend is de overeenkomst van de provincie Fryslân met gemeenten die financieel participeren, in ruil voor extra uitbreidingsmogelijkheden voor woningbouw en bedrijventerreinen. Dit neigt naar koehandel.
Nationale Landschappen
In de Nota Ruimte van de regering staat: ‘Nationale landschappen zijn gebieden met internationaal zeldzame of unieke en nationaal kenmerkende landschapskwaliteiten, en in samenhang daarmee bijzondere natuurlijke en recreatieve kwaliteiten. Voor nationale landschappen (twintig in totaal) geldt het uitgangspunt ‘behoud door ontwikkeling’: mits de kernkwaliteiten worden behouden of versterkt (‘ja, mits’-principe), zijn ruimtelijke ontwikkelingen binnen die landschappen mogelijk. Grootschalige ontwikkelingen zijn niet toegestaan, tenzij het groot openbaar belang betreft en er compenserende maatregelen worden getroffen. Provincies zijn verantwoordelijk voor de uitwerking van het beleid voor nationale landschappen.’
Maar de werkelijkheid is altijd weerbarstiger. Het unieke karakter van de Friese Wouden moet in een nationale context geplaatst worden. De aanleg van de Centrale As heeft hetzelfde effect als het leggen van een weg door het oerbos. Het is het begin van het einde. Als de rijksoverheid het nationale belang niet weet te verdedigen en procedures bij de rechter falen, is een boetebeding het laatste redmiddel dat nog een rem kan zetten op verder te verwachten ongewenste ontwikkelingen.
Vaart der volkeren
De Centrale As (N356) moet een ‘impuls gaan geven aan de terugdringing van de sociaal-economische achterstandssituatie in Noordoost-Fryslân’. Dokkum moet mee in de vaart der volkeren. Het nieuwe wegtracé van Dokkum naar de Wâldwei mag daarom dwars door een Nationaal Landschap worden aangelegd. Een door Friese natuur- en milieuorganisaties aangedragen alternatief werd in de wind geslagen, sommige natuurbeschermingsorganisaties zijn ‘ten principale tegen’, maar hebben wel meegedacht over inpassing.
Minister Cramer loofde de goede samenwerking zoals die bij de inpassing in dit kwetsbare gebied wordt betracht en sprak haar waardering daar over uit. In antwoord op vragen van de Kamer heeft de minister echter aangegeven niet op voorhand overtuigd te zijn van de noodzaak tot aanleg van een autoweg met twee keer twee rijstroken en een bedrijventerrein bij Quatrebras. Een Kamermeerderheid lijkt voor te zijn.
Wallen en singels
Het tracé doorkruist de Ecologische Hoofdstructuur (de verbinding tussen de Grutte Wielen en het Lauwersmeergebied), waarbij de weg op palen over de natuur heen wordt geleid. Niettemin een grove aantasting van het landschapsschoon. Daarnaast doorsnijdt het wegtracé elf kilometer van het Nationaal Landschap De Noordelijke Friese Wouden. Wallen en singels, met een soms middeleeuwse oorsprong, worden op grote schaal doorkruist (lees: gerooid) en singels die nog geen vijf jaar geleden zijn aangeplant in het kader van de laatste ruilverkaveling krijgen niet de kans om tot volle wasdom te komen.
Het idee dat bij de Centrale As de landschappelijke inpassing uitstekend wordt verzorgd moet toch worden gezien als een cosmetische daad in de middenberm en buitenbermen van de autoweg. Landschappelijke inpassing zou tenminste zijn uitstraling moeten hebben ruim een kilometer links en een kilometer rechts (twee kilometer dus) van de weg. Op een totale investering van zo’n 250 miljoen euro wordt 30 tot 35 miljoen uitgetrokken voor gebiedsontwikkeling en landschapsinpassing. Slechts een deel van dit bedrag gaat dus daadwerkelijk naar het landschap, en wordt dan ook nog eens voornamelijk besteed aan erg dure, halfvolwassen bomen, als zou men niet de tijd hebben om jonge boompjes volwassen te laten worden.
Snelweg
Maar de provincie Fryslân benadrukt juist dat de vierbaansweg als nieuw cultureel erfgoed moet worden beschouwd, en dat de weg dus met dezelfde zorg ingericht moet worden als de Friese cultuurlandschappen, dorpen en steden. De projectleider van de Centrale As meent zelfs dat de weg te gast zal zijn in het Nationale Landschap. Hoe krom kun je praten! Daarvoor mag best 2000 hectare houtwallen- en elzenhagenlandschap worden gesloopt. Gedeputeerde Staten van Fryslân willen beslist een vierbaansweg door een Nationaal Landschap.
Net als voorgaande provinciale bestuurders beseft men kennelijk niet dat Fryslân in razend tempo haar gezicht verliest en dat het onmogelijk is de kool en de geit te sparen. Wie denkt dat dat wel zo is moet maar eens gaan kijken bij de A73 in Limburg. Het waardevol cultuurlandschap daar is op zeer grove wijze aangetast en wordt nu in hoog tempo volgebouwd met bedrijventerreinen. Spoedig zullen de dorpen langs deze weg een groeispurt nemen, en is het Limburgse terrassenlandschap optimaal verrommeld en zullen rust en stilte verdwenen zijn. Toch wordt deze weg geroemd als de best landschappelijk ingepaste en natuurvriendelijke weg van Europa.
Als Fryslân niet uitkijkt wordt ze de Randstad van het Noorden. Naar bevolkingsdichtheid omgerekend wordt in het noorden tenminste zo hard gebouwd als in die randstad. Mensen die Fryslân bezoeken om rust, ruimte en schoonheid zullen steeds vaker bedrogen uitkomen en wegblijven.
Sinds deze week spreken ondernemersfederaties en bedrijvenverenigingen niet meer over de Friese Wouden maar over een Masterplan Economie voor de Centrale As-regio. Zogenaamd om de sociaal-economische positie te verbeteren, terwijl onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen juist aantoont dat het hier om een handjevol bedrijven gaat en het gros meer dan tevreden is met de huidige locatie.
Woudenfonds
Als je iets doet wat eigenlijk niet mag, krijg je een boete. Zo is er naar aanleiding van het boren naar gas onder de Waddenzee een Waddenfonds ingesteld. Zo zou de provincie Fryslân een fonds moeten oprichten om de rest van het Nationale Landschap De Noordelijke Friese Wouden op te knappen en duurzaam uit rente te beheren. Zo zou, ongeacht de keuze voor een Centrale As of de groene variant, gestort moeten worden in een Friese Wouden Fonds. Zo’n fonds zet bovendien een rem op ongewenste toekomstige ontwikkelingen. Dat zou zeker moeten passen bij de wensen van de provincie Fryslân, wanneer zij het nationaal landschap serieus neemt.
Een snelle rekensom leert nu al dat de weg voor ten minste 2000 hectare landschap catastrofale gevolgen zal hebben, aldus It Fryske Gea. Bij een logische vergoeding van ‘een hectare vernielen is een hectare betalen’ zou dat neerkomen op een bedrag van 300 miljoen euro.
Voor het marktconform beheren van het Nationale Landschap is een bedrag nodig van 180 miljoen euro, zodat uit de rente daarvan eeuwigdurend onderhoud aan de Friese Wouden boeren kan worden betaald. Want als geen ander verdienen zij de lof en credits voor behoud van ons laatste grote coulisselandschap.
Jaap Dirkmaat is directeur van de Vereniging voor Nederlands Cultuurlandschap
Bron: Friesch Dagblad...
|
|
|
|
|
Deze poll is gesloten.
Er zijn 1000 bezoekers geweest die hun stem hebben uitgebracht op onze poll.
Hieronder de uislag van de poll.
|
| Vastgestelde tracé |
40.3% |
|
| Alternatief |
12.1% |
|
| Geen Centrale AS |
47.6% |
|
| |
| Aantal stemmen: 1000 |
|
